Üsküdar Zeynep Kamil’de Dr. Fahri Atabey Caddesi üzerinde bulunan Cevri Kalfa Cami’nin hangi tarihte yapıldığı bilinmemektedir. Hadika yazarı Ayvansarayi Hafız Hüseyin Efendi, bu camiden bahsetmediğinden, Hadîkatü’l-Cevâmi’nin hazırlandığı 1768 tarihlerinde mabedin mevcut olmadığı anlaşılır.
Kare planlı cami, kesme taş kaplıdır. Sağır kubbesi, dört kemer üzerine oturtulmuştur. Üç cephesinde yüksek ve büyük pencereler vardır. Minberi ahşap olup, kubbe ve duvarları kalem işi desenlerle bezenmiştir. Sağ taraftaki minaresi kesme taştandır. Şekilli külahı ve alemi taştandır. Hiç bir yerinde kitabesi yoktur.
Cami avlusunun solunda bulunan ufak hazirede, en eski şahide 1813 tarihli olup Bektaşi Babaları’ndan Fethi Baba’ya, diğerleri ise Zeliha ve Hatice Hanımlar’a aittir. Caminin mihrabı önündeki küçük hazirede, 15 Recep 1199 (24 Mayıs 1785) tarihli bir şahide vardır. Bu da hazirenin en eski tarihli taşı olup Şeyh İsmail Efendi’ye aittir. Başında dört dilimli bir Bektaşi tacı vardır. Yanında ayrıca, şahideleri yok olmuş on iki dilimli iki Bektaşi sikkesi daha mevcuttur. Şeyh İsmail Efendi’nin şahidesindeki kitabe şudur:
Hacı Dede hülefalarından Kandilcizâde
Tarikat-i Nakflibendiyye’den merhum Şeyh İsmail Efendi
ruhiçün Fatiha 15 Receb 1199.
Bu durumda caminin yapımından önce, caminin bulunduğu alanda 1770 yıllarında kurulmuş, bir Bektaşi tekkesinin var olduğu anlaşılır. Bu tekkenin, 1826 yılında Vak’a-i Hayriye denilen, Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması sırasında diğer Bektaşi tekkeleri gibi yıktırıldığı ve yerine Cevri Usta’nın ruhu için caminin yapıldığı düşünülmektedir.
Cami 1884 yılında tamir ve ihya edilmiş günümüzdeki şeklini almıştır.
Tek minareli ve tek ÅŸerefeli olan bu cami, Nuhkuyusu Cami olarak da bilinmektedir.
CAMÄ°Ä° 2.jpg)
