ADİLE SULTAN / PRENS SEBAHATTİN / HÜSREV PAŞA TÜRBESİ -EYÜP-İSTANBUL
İstanbul Surdışı Eyüp Bostan İskelesi Sokak üzerinde Prens Sabahattin ve Hüsrev Paşa Türbeleri aynı yapı bloku içerisinde 1849 tarihinde inşa edilmiştir. Bu Türbe 1868 yılında Adile Sultan’ın eşi Mehmet Ali Paşa için inşa edilmiştir. Daha sonra kızı 1869 yılında kızı Hayriye Hanım buraya defnedilmiştir. Adile Sultan 1899 yılında vefat etmiştir.
TÜRBENİN BANİSİ:
Adile Sultan, 23 Mayıs 1826 tarihinde doğmuş olup 12 Şubat 1899 tarihinde vefat etmiştir. Türk Divan Edebiyatı şairi. Sultan II. Mahmut'un kızı, Sultan Abdülmecit'in ve Sultan Abdülaziz’in kız kardeşidir. Adile Sultan 1826 yılında, İstanbul'da, Sultan II. Mahmut ile eşlerinden Zernigar Sultan'ın kızı olarak doğdu. Babası Sultan II. Mahmut sanatçı kişiliği ile öne çıkmış, özellikle hat ve musiki ile yakından ilgilenmiş bir padişahtı. Adile Sultan sarayda çok iyi bir eğitim görmüş, daha sonra da Kaptan-ı Derya Mehmet Ali Paşa ile evlenmiştir. Mehmet Ali Paşa daha sonra sadrazam olacak, ama çiftin mutlu evliliği ciddi kayıplarla yüzleşecektir. Öncelikle üç çocuklarını kaybederler, daha sonra Mehmet Ali Paşa ölür, son olarak da genç kızı Hayriye Hanım Sultan vefat eder. Ölümlerle sarsılan Adile Sultan yoğun bir kedere gömülür, Nakşibendi tarikatına girer. 1898'de vefat eder.
Döneminin kadın şairleri Leyla ve Fıtnat hanımlardan yetenek ve teknik bakımdan daha az başarılı sayılsa da Adile Sultan özellikle Osmanlı tarihine tuttuğu ışık nedeniyle önemlidir. Babası, annesi, kardeşleri ve çevresi hakkında yazdıkları dönemin saray erkanının ve yönetiminin anlaşılmasına yardımcı olur. Bunun dışında Adile Sultan'ın önemli bir vasfı da Osmanlı hanedanından Divan tertip etmiş tek kadın şair olmasıdır. Ayrıca Muhibbi Divanı'nın basılmasını sağlamıştır. Hayatında bir dönüm noktası teşkil eden kayıplarının etkisini şiirlerinde görmek mümkündür; Çocuklarının ve eşinin arkasından hissettiği hüznü çeşitli şiirlerinde yoğun bir biçimde işlemiştir. Aruzun yanı sıra hece vezniyle de şiirler yazmıştır. Şiirlerinde Yunus Emre, Fuzuli ve Şeyh Galip gibi ünlü şairlerin etkisini görmek mümkündür. Şiirleri 1996'da "Adile Sultan Divanı" ismiyle yayımlanmıştır.
TÜRBENİN MİMARİSİ:
Yapı bir birini takip eden yapılardan meydana gelmektedir. Sağ kısımdaki türbe odasında altı sanduka vardır. Bunlar Adile Sultan, eşi Sadrazam Mehmet Ali Paşa, kızları Sıdıka, Aliye ve Hayriye ile oğlu İsmail bey’e aittir. Sol taraftaki odada ise üç sanduka bulunur. Bunlarda ise Sultan V. Murat’ın eşi Resan Hanım ve kızı Fatma Aliye Sultan medfundur. Dikdörtgen plana oturan türbede, ortadaki çapraz tonozlu odaya açılan ve birbirlerine kapı ile bağlanan karşılıklı iki oda daha vardır. Odalar kare şeklinde ve kubbelidir. Mezarlar bu odalardadır. Türbenin duvarlarında 19 yüzyılın barok kalem işleri ve ortada bulunan yuvarlak alınlıklı kapıyla pencerelerin demir parmaklıklarında ince bezemeler görülür. Türbenin sokak tarafında demir şebekeli hacet pencereleri bulunur.
KAYNAK : TAS – İSTANBUL
FOTOÄžRAFLAR: EROL ÅžAÅžMAZ