Nevşehir'in Avanos ilçesinin 5km. güney doğusunda Ürgüp'ün ise 6 km. kuzeyinde, Damsa vadisinde yer alır. Han, Doğu-Batı bağlantısındaki Aksaray-Kayseri güzergahındadır.
II. İzzettin Keykavus zamanında -belki de onun tarafından- 1249 yılında yaptırılan Saruhan 2000 m²'lik bir alanı kaplamaktadır.
Saruhan'da yapı malzemesi olarak sarı, kırmızımsı pembe ve açık kahverengi, oldukça düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Gerek anıtsal portalin, gerekse iç portalin kapı kemerlerinde iki renkli taşlar kullanılmış, böylece dekoratif bir görünüm sağlanmıştır.
Üst kısımları kısmen yıkılmış olan dış portalde diğer sultan hanlarında olduğu gibi daha çok geometrik süslemeler tercih edilmiştir. Kubbeli köşk mescidi ise diğer kervansarayların aksine anıtsal portalin üzerine yapılmıştır. Avluya bakan mescit kapası mukarnaslı tromplarla süslüdür. Geniş avlunun solunda çeşmeli bir revak, sağında ise konaklama ve hamama ait mekanlar yer alır. Revaklarda kullanılan bazı taşların üzerindeki küçük çizgiler taş ustalarının özel işaretleridir. Hayvanların ve seyislerin konakladığı holü Aksaray Sultan Hanı ve Ağzıkarahan holünün benzeridir. Pandantifler üzerine oturan aydınlık kubbesi oldukça sadedir.
Üst kısımları yer yer yıkılan Han, 1991 yılında restorasyonu tamamlanarak orjinal haline getirilmiştir. Sultan Hanların en son örneklerinden olan Saruhan'dan sonra Selçuklu sultanları han yaptırmamışlardır.
CAMÄ°Ä° 2.jpg)
