Antik dünyanın bilinen 7 harikasından biri olan Mavsoleion antik adı Halikarnassos olan Bodrum Ilçesi'nde bulunmaktadır. M.Ö. 350 tarihinde eskiden de mezarlik olarak kullanılan bir alanda Karyalı Pers Satrabı Mavsolos tarafından inşaatına başlanmış, ölümü üzerine kız kardeşi ve aynı zamanda karısı olan Artemisia tarafından bitirilmiştır.
Anıt 105 mt. X 242 mt. boyutundaki bir teras üzerine yapılmıştır. Antik çağda yaşamış olan yazarlar bu anıtın mimarının Pytheos olduğunu yazarlar. Ayrıca bu görkemli anıtı süsleyen kabartmaların da o dönemde yaşamış olan en ünlü heykeltraşlardan Leokhares, Bryakuis, Skopas ve Timotheos tarafından yapıldığı gene antik yazarlardan öğrenilmektedir.
Anıtın temelleri yerli kayaya oyularak oluşturulan yaklaşık 5 mt derinlikteki bir çukur içine açılmıştır. Antik kaynaklara göre tepedeki basamaklı çatısı ile birlikte yaklaşik 50 mt yüksekliğinde olan anıtın yukarı kısmında dört yanı çevreleyen 36 sütundan (9x11) oluşmuş bir sütun sırası bulunmaktaydı.
Tepede 24 basamaklı bir çatı en üstte de 4 atlı 1 araba ve arabanın içinde de Mavsolos ve Artemisia'nin heykelleri yer almaktaydı. Çatının en alt basamağı üzerinde koruyucu aslan heykelleri bulundugu belirtilmektedir. Sütunlar arasında heykeller bulunan sütun sırasının altında yapının gövdesi üzerine de ünlü Amazon Frizi yerleştirilmişti. Anıtın tamamı yeşil taş bloklarla inşa edilmiş dış yüzü beyaz mermer ve mavimsi kireç taşıyla kaplanmıştır.
Uzun yıllar doğa ve insan tahribatına karşı ayakta duran mezar anıtı M.S. 1304 yılında tüm Batı Anadolu'yu sarsan depremle yıkılmıştır. 1846'da Lord Stratford'un ve 1857-1862 yılları arasında Newton'un sürdürdüğü kazılarda ortaya çıkan eserlerle 19. yüzyıl başlarında St. Jean Sövalyeleri'nin kaleyi yaparken duvarda kullandığı eserler Newton tarafından Ingiltere'deki British Museum'e götürülmüştür.
Frizinden iki orjinal parçada Mausoleion anıtı alanındaki müzede bulunmaktadır. 1966-1972 yılları arasında Danimarka Aarhus Üniversitesinden Prof. Dr. Kristian Jeppesen başkanlığındaki Danimarkalı kazı kurulu burada bilimsel arkeolojik kazıları sürdürmüş ve şimdi elimizde olan değerli Arkeolojik bilgileri oluşturmuştur. Yine Prof. Dr. Kristian Jeppesen'in bilimsel ve maddi katkılarıyla bu alanda küçük bir müze yapısı oluşturulmuş ve 1982 yılında ziyarete açılmıştır.
Müzenin kapalı bölümünde Mausoleion'a ilişkin tüm ayrıntılı bilgilerin Mausoleion'un tarihinin aşamalarına ve günümüzde yapılan arkeolojikaraştırmaların evrelerini ve buluntularını izlemek olasıdır. Yarı açık kısımda halen British Museum'da bulunan friz kabartmalarının alçı kopyalarını görmek mümkün olmaktadır. Ayrıca bu bölümde bir kısım mimari ayrıntılar da buluntular ışığında sergilenmeye çalışılmıştır.