Edirnekapi’da sur dışında Savaklar Caddesi üzerinde Hiramî Ahmed Paşa Camii karşısında bulunan bu çeşme, aslında Kırkçeşme Sularını maksemidir ve Mimar Sinan tarafından yapılmıştır.
Maksemin caddeye bakan yüzünde klâsilk üslûpta büyük bir çeşme vardır. Geniş, yuvarlak kemerli bir çeşmedir. İri bronz lülesinin iki yanında, savaktan çeşmenin yalaklarına su akıtan dört köşeli birer delik vardır.
Çeşmenin kitabesi yoktur. Fakat Savağın içerisinde ikisi Abdülhamid l’e, birisi Selim III’e, biri Mahmud II’ye biri de Su Nâzırı Hamid Ağaya ait olmak üzere beş ayrı kitabe vardır.
“ İstanbul Ansiklopedisi” mimar Sedad Çetintaş tarafından tesbit edilen bu kitabeleri şöyle kaydetmektedir:
1- Abdülhamid I kitabesi(Kapının karşısımdaki duvarda):
“Bâis-i ta’lik-i levha oldur ki cennet-mekân ve firdevs-âşiyan vâzı’-ı kavanin-i Devlet-i Osmaniye ve mûcid-i âyin saltanat-ı hâkaaniye merhum ve magfiretnişan ebülfütuhat ve megaazi Es-Sultan Süleyman Han El- Gazi nurullah-i merkadüma hazretleri sa’y-ü gûşisi belig ve sarf-ı dirhem-ü dînarı bî-derig ile mahmiye-i İstanbul’a icrâ’yi mâ-i zülâl hususan Egrikapu Maksemin inşâ ve ihdas ile ahâlisi İstanbul’a inâyet eyleyüb tenzimi evkaf ile nezâretini sadrıa’zam ve düstur-ı devletlere tefviz idüb bu su yolları harab oldukca merhum ve magfiret-nişanın sülâle-i tayyibesinden zîver-itaht-ı saltanat olan padişahlara gerek zînet-i sadr-ı devlet olan vezirlere gerek şeyhüislâm-ı asra vâcibe-izimmet olub herkim pâdihaşdan ve vüzerâdan bu su yolları harâba meyletdikce tamir ve termin iderler ise mazhar-ı duâ-i hayr ola sülûk ittiği umûrunda muvaffak olsun ve mansur ve mansur ve muzaffer ve a’dâsına gaalib ve dâreynde aziz ve muhterem ola deyû merhum ve magfurun vakfiyesinde mastur alub hlâfından teh3aşi ve mücânebet eylemek vükelâ ve vüzerâya elzem-i umurdan olduğ vâzıh ve rûşendir. Sene 1201” (1786)
2- Abdülhamid I kitabesi( kapıdan girildiğine göre sol köşede)
“ Her seher besmeleyle açılır taksimiz
Hazret-i Bâyezid- Bestâmîdir bizim üstâdımız
Sahib-i kanun-u devlet menba’i cûd-i hayr
Hazret-i Sultan Süleyman Han dehrin a’zamı
Çeşmesar’ı rahmetinde Hak anı âb gark ide
Eylemiş sîrâb-ı lûtfu teşnegân- âlemi
Cümle aksam-ı hayrinde bu taksimi kim müdam
Teşnegâna itmede taksim-i âb-ı zemzemi
Şimdi vîran olmağın ferman ile Su Nâzırı
Oldu çün memur ta’mire bu câ-yi nîk-huy
Hazret-i Abdülhamid Hanın nedim-ü hemdemi
İhtimâm-ı tam ile ta’mirine sa’y eyleyüb
Bezl idüb makdûrunu oldu bu hayre müntemi
Âb-veş cûşan olub târihi hâmemden ( isim okunamamış)
Oldu ma’mûr-ü lâtif Eğrikapu’nun Maksemi”
(1201)
Abdülhaid I’in ilk kitabesi Kırkçeşme Sularını getirten ve Eğrikapı Maksemini yaptıran Kanunî Sultan Süleyman’ın bu su hayrı üzerine olan vakfiyesinin bir hülâsası mahiyetindedir. Aynı padişahın adına konmuş ve manzum olan ikinci kitabede ise Eğrikapı Maksminin Abdülhamid I tarafından , nedimleri arasında bulunan Su Nâzırı Mustafa Ağa eliyle tamir ettirildiği kaydediliyor.
3- Selim III kitabesi (kapının karşısındaki ilk kitabenin altında)
“ Şeh-i devr-i kamer Sultan selim-i nâmder elhak
Zemân-ı devletinde hâbe vardı fitne-vü câdu
Su verdi tîg-i adle mevce-i nakş –i şecâatden
Nice görsün adüvv-i bed-meniş handiyle bir hûb-rû
Unutdurdu sedâd-ı şermeyi şevk-i Sfahanı
Gubâr-i pâyine muhtac olurken dîde-i âhû
Nedim-i ha
KAYNAK: SU VAKFI
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
EĞRİKAPI KIRKÇEŞME SULARI MAKSEMİ- SAVAKLAR ÇEŞMESİ -FATİH -İSTANBUL Fotoğraf Galerisi
CAMİİ 2.jpg)
