Tarihi Mekanlar Kişisel Ansiklopedi Erol ŞAŞMAZ

Ana Sayfa | Üye Kayıt | Üye Giriş | İletişim

İSTİKLAL CADDESİ (BEYOĞLU YAPILARI) 2 - BEYOĞLU-İSTANBUL

Geçmişten günümüze İstanbul’un Beyoğlu semti, 19.yüzyıl reformlarının değişim ve dönüşümü nedeniyle merkezi bölge olma özelliğini sürekli korumuştur. Beyoğlu ve İstiklal Caddesi ekonomik, sosyal, kültürel hayatıyla diğer semtlerden oldukça farklı bir görünüm çizmektedir.

Beyoğlu, sadece modern mağazaların olduğu bir yer değil aynı zamanda otel, restoran, kafe ve tiyatroların bulunduğu bir bölgedir. Beyoğlu denilince ilk akla gelen yerlerden biri de İstiklal Caddesidir. İstiklal Caddesi bugün İstanbul’un her kesimden insanı ağırlayan en yoğun caddesidir. Bu cadde, sadece geçmişte değil, günümüzde de popülerliğini sürdürmektedir.

Beyoğlu, Osmanlının yüzyıllar boyunca denizcilik ve ticareti yabancı azınlıkların eline bırakmış olmasının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bölgede yaşayan Hıristiyan halkı, Türkçe konuşmaması, kiliseleri, yabancı okul ve hastaneleri, görkemli binaları, Noel ve Paskalya ayinleri ile Türk halkına hem uzak hem de soğuk bir kitle olmuştur. Beyoğlu bölgesi, İstanbul’un ortasında var olmuş küçük bir Avrupa kentidir. Avrupa’dan getirilen mallarla dolu mağazaları, lokantaları, pastaneleri, pasajları ve hanları, tiyatroları, konutları ile İstanbul’un mimari açıdan en dikkat çeken bölgesidir. Ekonomik ve siyasi gelişmeler sonucunda üretim ve tüketim ihtiyacının artması, tüketim kalıplarının değişmesi gibi olgular Han yapılarının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu han yapılarında konaklama ve ticaret ön plandadır. Ticaretin ön planda olduğu Beyoğlu bölgesinde birçok mağaza, lokanta ve kafeler han yapılarında faaliyet göstermiştir. Çarşı kültürümüzün önemli unsurlarından olan hanlar, İstanbul’un önemli yapılarındandır. Beyoğlu bölgesinde bulunan Hanlar, ticari malların depolandığı, değerlerinin belirlendiği ve satışının yapıldığı yerler olması dışında, otel ve konut olarak da kullanılmıştır.
Hanlar, 19.yüzyılda Pasaj olarak adlandırılan yeni bir ticaret yapısı olarak ortaya çıkmıştır. Pasajlar, Avrupa’daki, özellikle de Paris’teki örneklerinden yola çıkılarak yapılmışlardır.

Ancak, İstanbul’un ticaret merkezlerinde büro hanı, geçiş hanı ve pasajların yanı sıra, 19.yy ve öncesine ait klasik Osmanlı ticaret hanları eski işlevlerini sürdürerek, yer yer büro hanlarında gördüğümüz fonksiyonları da üstlenerek varlıklarını günümüze değin sürdürmeye devam etmiştir.

Hanların İstanbul’da yaygınlaşması ihtiyaçların yanı sıra, ticaret merkezi ve han olgusuna şehrin yüzyıllardır aşina olmasıyla ilişkilidir. Geçmişte ve günümüzde İstiklal caddesi, özellikle konutları, hanları, pasajları, otelleri ve dini yapıları ile önemli bir kent merkezi olarak da yerini almıştır.

Bu anlamda, Beyoğlu ve İstiklal Caddesinin, tarihsel ve mimari gelişimleri, İstiklal Caddesinde bulunan Hanların dünü ve bugününün mekânsal dönüşümü irdelenmiştir. İstiklal Caddesinde toplam 34 adet Han yapısı bulunmaktadır. Bu hanların bir kısmı aktif durumda değilken bir kısmı konut, otel, iş yeri, ofis ve mağaza olarak kullanılmaktadır.

KAYNAK: İSTİKLAL CADDESİ VE MEKÂNSAL DÖNÜŞÜM (SİNEM KOÇ)
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ

İSTİKLAL CADDESİ (BEYOĞLU YAPILARI) 2 - BEYOĞLU-İSTANBUL Fotoğraf Galerisi

EROL ŞAŞMAZ