Arap Baba Mescidi, kapısında bulunan kitabeye göre; IV. Kılıçarslan'ın oğlu, III. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında H. 678 (M.1279-1280) yılında inşa edilmiştir. Mescidin altında bulunan türbede; rivayet ve efsaneler haricinde hakkında bilgi sahibi olmadığımız, cesedi bozulmadan günümüze ulaşan mumyalanmış bir zat medfundur.
Türkiye’deki benzer örneklerine (Amasya mumyaları gibi) istinaden, mezar odasının zir-i zemin (zemin altı) tarzı olması, cesedin mumyalanmış olması ve yapıldığı dönem göz önünde bulundurulduğunda cesedin İlhanlı dönemi ileri gelen üst düzey görevli bir kişiye ait olma olasılığı yüksektir. Mescid Kitabesinde :
“Allâh’ın mescitlerini, ancak Allâh’a ve ahiret gününe inanan, namazlarını kılan, zekâtlarını veren ve Allâh’dan başkasından korkmayan kimseler yapar ve imar ederler, umarım ki, bunlar doğru yolu bulmuş ve hidayete ermiş kimselerdir. Bu metin ve âli bina, Selçuklu Sultanlarından din ve dünyası ma'mur ve âbâdan olan büyük Sultan Kılıç Arslanın oğlu Keyhusrevin zamanında ve onun istek ve emirleriyle, Şabanın torunu ve Arabi Şahın oğlu Sahibül Ataya vel İhsan olan Cenab-ı Hakkın rahmetini rica eden Yusuf tarafından hicretin 678 inci yılında yapılmıştır ” diye yazar.
Arap Baba hakkında halk arasında şu şekilde efsaneler de söylenir. “ Harput ve dolaylarında bîr yıl yağmur yağmamış... Kuraklık yüzünden kıtlık olacak diye halk heyecandaymış... İşte tam bu sırada, Arap Baba türbesine yakın olan evlerde oturan «Selvi» namında ihtiyar bir kadın rüyasında: Arap Babanın başı kesilip bir dereye atılırsa derhal yağmurların yağacağını görmüş. Kadın buna aldırmamış... Fakat her gece evi taşlanmak suretiyle tehdit edilince çarnaçar bunu yapmış ve hakikaten de yağmurlar başlamış... Kırk gün, kırk gece mütemadiyen devam eden yağmurlar, adeta bir tufan halini almış... O sıra yine bu kadın rüyasında Arap Babayı görüyor... « Benim başımı nereye attınsa hemen bana getir, yoksa halin haraptır» diye vâki olan ihtar üzerine ertesi sabah kadın kestiği başı attığı derenin bir kenarında buluyor, türbeye getirerek yerine koyuyor, bunun üzerine yağmurlar da kesiliyor. İşte bu efsane ile kesik başın Arap Babaya ait olduğuna inanılırdı.”
KAYNAK: KÜLTÜR TURİZM BAKANLIĞI
FOTOĞRAFLAR: EROL ŞAŞMAZ
HARPUT- ARAP BABA MESCİDİ VE TÜRBESİ- ELAZIĞ Fotoğraf Galerisi
CAMİİ 2.jpg)
