CAMİİ 2.jpg)
|
|
|
|
|
TOPKAPI SARAYI DARPHANE-İ AMİRE -İSTANBUL
Darphane-i Amire nedir;
Günümüzdeki bilinen adı darphanedir. Osmanlı'da ise para basma, altın ve gümüş eşya, hatıra sikkeleri ve mücevherlerin imalatının yapıldığı yere Darphane-i Amire denir. Topkapı sarayı yapıldığında ilk olarak burada kurulmuştur. Daha sonra Dolmabahçe'ye (1877) götürülmüştür.
Darphane-i Amire bölümleri;
Burada sadece değerli maden ve para basımı olmadığı için farklı bölümler de bulunmaktadır. Topkapı Sarayı'ndaki 17 dönümlük bir arazide kurulu olan Darphane-i Amire'de dökümhane, teksirhane, çarkhane, sikkehane, tamirhane, kalıp atölyesi gibi farklı bölümleride bulunurdu. Bunun yanı sıra muhasebe, eminlik gibi yönetim bölümleri de bulunurdu.
Darphane-i Amire tarihi;
Tahmini olarak ilk darphaneyi Lidyalılar kullandı. Abbasiler'de ise tacir ve sarraflar, değerli madenleri halktan belli bir eder karşılığında satın alarak, darphanede para olarak bastırabiliyorlardı. Osmanlı'da ilk para baskısı, Osman Gazi zamanında yapıldı. Daha sonra darphane Beyazıt civarında, bugün de mevcut olan Simkeşhane Han’daydı. Osmanlı İmparatorluğu'nda geniş kapsamlı darphane inşaası Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından yapılmıştır. 1727'de darphane olarak faaliyet göstermeye başlamıştır. II. Mahmud zamanında, onarım yapılmıştır. Darphanenin yanına durak Krikor Balyan’ın mimarlığını yaptığı Darphane Köşkü yapılmıştır.
Darphahe üzerinde bulunan yazıları ise ünlü hattat Yesarizade Mustafa İzzet Efendi tarafından yazılmıştır.
Topkapı Sarayı’nın müze (1924’te) olarak kullanılmasından sonra, 1967'ye kadar hizmet verdi. Daha sonra boşaltıldı ve kaderine terk edeldi. Tanzimat’tan sonra Darphane, müdürlük olarak Maliye Nazırlığı nezninde faaliyet göstermeye başladı. 1981'de Kültür Bakanlığı'nın el koymasıyla bazı bölümleri Konservasyon Laboratuvarı ve İstanbul Rölöve Müdürlüğü olarak kullanıma açıldı. 1842 tarihine kadar, çekiçle döverek yapılan para basımı daha sonra sarkaç usulüne, 1853’te pres, 1911’den sonra ise makine presi usulüne geçiş yaptı. Darphane-i Amire, 1995 yılında 49 yıllık bir süre için Tarih Vakfı, Mart 1995 - Nisan 1996'da, 28 yıl boyunca tamamına yakını terkedilmiş ve boşaltılmış olan binaları, 1996'da İstanbul’da yapılan Habitat II zirvesine hazırlandı. Darphane-i Amire, Habitat II sırasında “Dünya Kenti İstanbul”, “Anadolu’da Konut ve Yerleşme” ve “Darphane’den İstanbul Müzesi’ne” gibi üç büyük ve kapsamlı sergiye, 2007 yılına kadar ise, bir milyonun üzerindeki izleyiciye ve 600 kültür-sanat etkinliğine şahit oldu.
1967’de terkedilen Darphane-i Amire binasında bulunan aletlerin çok azı şu anda Balmumcu'da bulunan darphane tutuluyor. Önceden kullanılan malzemeler arkeoloji müzesi, Topkapı Sarayı’nın depolarında ve Koç Sanayi Müzesi ve Balmumcu'daki Darphane'de bulunuyor. 1910'da bir araştırma sonucu şöyle; Osmanlı İmparatorluğu’nun ürettiği buhar gücünün yüzde 76’sını, işçi sınıfının da yarısını Darphane-i Amire oluşturuyordu. Bu bakımdan bakarsak yüzyıllar boyunca ormanlı sanayi ve gelişiminin en önemli kısmını oluşturuyor. Şu anda da endüstriyel arkeoloji’nin dünya üzerindeki değerini bize anlatıyor.
KAYNAK: www.sultanahmet.gen.tr
FOTOĞRAFLAR EROLŞAŞMAZ |
| TOPKAPI SARAYI DARPHANE-İ AMİRE -İSTANBUL Fotoğraf Galerisi
|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | |
|
|
