Bezmiâlem Valide Sultan’ın Gureba Hastanesi’ni yaptırma sebebi hakkında bazırivayetler bulunmaktadır.
Bunlardan biri Bezmiâlem Valide Sultan’ın rüyasında 200 yoksul erkeğe yardımcı olduğunu görmüş olmasıdır. Rivayete göre rüyası, “Öyle bir hayır işleyeceksin ki dünya durdukça 200 erkek senden hayır ile bahsedecek” şeklinde tabir edilince o da 200 yataklı bir erkek hastanesi kurmaya karar vermiştir.
Son rivayete göre, Bezmiâlem Valide Sultan bir gün sokakta bir hasta ile karşılaşır, hastaneye yatırılması gereken hastaya Cerrahbaşı Halil Efendi’nin hastane bulmakta zorlanması Valide Sultan’ı etkilemiş ve yoksullar için bir hastane yaptırmaya karar vermiştir. Bu sonuncu rivayetin gerçeğe yakın olduğu kabul edilebilir zira o yıllarda özellikle Müslüman halkın gidebileceği hastaneler pek azdı. Halkın gidebileceği başka bir hastane yoktu.
Valide Sultan gibi hayırsever bir hanımın sokakta önüne çıkan bir hastadan etkilenip ona yer buldurmaya çalışması sırasında bu gerçekle yüzleşmesi ve hastane yaptırmaya karar vermesi mümkündür. Ancak Valide Sultan olmasına rağmen Padişahtan izin alması gerekmektedir. Önce oğlu Sultan Abdülmecid’den izin ister. Annesinin İstanbul’daki yoksullar için hastane yaptırma isteğini kabul eden Sultan Abdülmecid, Takvim-i Vekayi ile Valide Sultan’ın din, devlet ve milletin ihyası için bir hastane yaptıracağını ilân ettirir.
Padişah izin verdikten sonra İstanbul’da hastane için elverişli yerler araştırıldı ve Yenibağçe civarında Nakkaşpaşa arsası olarak bilinen yer uygun görüldü. O dönemde hastaneler şehir dışında ve havadar alanlarda inşa edilmekteydi. Nakkaşpaşa arsası da havadar olduğu için seçilmişti.
Bezmiâlem Valide Sultan, hastanenin yanına bir cami ile bir de çeşme yapılmasını arzu etmişti.
İnşaatın idaresi Evkaf Nezareti İnşaat Müdürü Abdülhalim Bey’in sorumluluğuna verildi. Valide Sultan’ın Kethüdası ve Darphane-i Âmire Nazırı Tahir Bey de mali işlerle ilgilenmek üzere memur edildi. İnşaat masralarının tamamı Bezmiâlem Valide Sultan tarafından karşılanıyordu. Dönemin tarih düşürmekle ün kazanmış devlet adamı ve şairi Zîver Paşa’dan (1793-1862) hastanenin yapımına tarih düşürmesi istenmiştir.
Zîver Paşa hastane inşaatının tamamlandığı 1261/1845 yılında üç tarih manzumesi yazıp Sultan Abdülmecid veya Bezmiâlem Valide Sultan’a sunmuştur. Bu üç manzumeden biri seçilip mermere hâk ettirilerek hastanenin giriş kapısına konmuştur.
Hastanenin Giriş Kapısındaki Kitabe:
Şâh-ı devrân Hazret-i Abdülmecîd Hân’a olur
Bezmiâlem nâm sultân mâder-i ulyâ-me’âl
Cism-i dünyâ buldı zâtıyla ‘ilâc-ı âiyet
Hak tabîb-i lûtfın etdi dâi’-i derd-i melâl
Eyleyüp ihyâ bu hastahânenün bünyânını
Mevki’inde eyledi te’sîs hayra bezl-i mâl
Gelse bîmârân bulur elbet şifâ bu câyda
Havf-ı merg-i hastaya virmez hevâsı ihtimâl
Tıbb-ı Calinûs’dan tedbîre hâcet kalmadı
Hastegâna olalı âb-ı hayât-efzâ zülâl
Vâlide Sultân ile Abdülmecîd Hân’ı Hudâ
Haşre dek kılsun mezîd-i ‘ömrile âsûde-hâl
İki târih oldı bir mısrâ’da Zîver âşikâr
Hastahâne kıldı inşâ Vâlide Sultân bu sâl
(1261/1845)
Sultan Abdülmecid, 31 Ekim 1845 Cuma günü, annesinin yaptırmakta olduğu hastaneye geldi. Hazır bulunan zevat ile birlikte hastanenin koğuşlarını ve diğer yerleri gezdi.
Gayet metin ve güzel yapılmış olan hastane binası ve müştemilatı herkes tarafından beğenildi.
Birkaç gün içinde hastane çeşmesine Halkalı suyundan su tahsis edildi.
Hastane açıldığında önünde bir kârgir hamam, cami, müştemilatı ve dokuz dükkân ve üç masura akar tatlı suyu vardı. Câmiin arkasındaki bahçede ağaç dikiliydi.
CAMİİ 2.jpg)
